Publikacja „Odporność – Referencyjny Program Nauczania” to dokument opracowany w ramach inicjatywy NATO DEEP, skupiający się w tworzeniu i wdrażaniu strategii odpornościowych poprzez edukację. Polski przekład został przygotowany przez zespół ekspertów: prof. Piotra Gawliczka (lidera projektu), dr. Jerzego Tomasika, Magdalenę Stablę oraz Jakuba Niewelta, we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Bezpieczeństwa, Fundacją Instytutu Badań i Edukacji Społecznej oraz z Filią w Ełku Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Omówienie istoty dokumentu
Resilience Reference Curriculum – RRC, to referencyjny program nauczania dotyczący sfery holistycznie pojętej odporności społecznej. Został oficjalnie opublikowany przez NATO 24 lutego 2025 roku. To, w swej istocie, kompleksowy pakiet wiedzy dotyczący odporności społecznej, jej roli oraz znaczenia we współczesnym świecie. Jest przeznaczony dla wszystkich stron/ podmiotów: wojskowych, cywilnych, publicznych i prywatnych.
Główne cele RRC to: (1) dostarczenie informacji niezbędnych do zrozumienia i edukowania członków sektora obrony i bezpieczeństwa w zakresie koncepcji odporności, (2) umożliwienie zainteresowanym stronom rozwijania kursów, programów studiów i szkoleń na temat odporności do celów edukacji obronnej.
Program podzielony został na moduły tematyczne, obejmujące fundamentalne aspekty odporności, zagrożenia dla odporności oraz podejścia krajowe oraz międzynarodowe. Obejmuje takie tematy, jak: definicje i terminologia odporności, poziomy odporności (jednostka, społeczność, organizacja, państwo, poziom międzynarodowy), elementy fizyczne i psychologiczne odporności, współzależności odporności, proces odporności (etapy następujące po sobie), zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne dla odporności, globalne i transnarodowe zagrożenia dla odporności. Prezentowane tematy obejmują także instrumenty władzy narodowej, współpracę cywilno-wojskową, podejście całego społeczeństwa do odporności, edukację obywatelską oraz planowanie strategiczne w zakresie odporności.
Kluczowe aspekty RRC to: (1) uwzględnienie różnych perspektyw: RRC uwzględnia różnorodne definicje i interpretacje odporności w różnych kontekstach, (2) podejście interdyscyplinarne: RRC integruje wiedzę z różnych dziedzin akademickich i obszarów tematycznych, (3) elastyczność – RRC ma stanowić przewodnik, a nie sztywną strukturę, co pozwala na dostosowanie go do specyficznych potrzeb i warunków lokalnych, (4) praktyczne zastosowanie – RRC ma na celu wspieranie rozwoju praktycznych umiejętności w zakresie budowania i wzmacniania odporności.
RRC uwzględnia również kluczową rolę technologii oceniając, że: (1) technologie stanowią podstawę odporności w sektorze obronnym, wpływając na współczesne pole walki i mając decydujący wpływ na konflikty zbrojne, (2) odporność w technologiach obronnych opiera się na współpracy międzysektorowej między podmiotami publicznymi, prywatnymi oraz społeczeństwem obywatelskim.
Przekład jest dostępny w wersji PDF poprzez link lub po zeskanowaniu kodu QR:
